Бұзаулардың бронхопневманиясын алдын алу және емдеу тәсілі

(51) 61 31/00 (2006.01) АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЛЕТ МИНИСТРЛГ ЗИЯТКЕРЛК МЕНШК ЫЫ КОМИТЕТ НЕРТАБЫСТЫ ИННОВАЦИЯЛЫ ПАТЕНТНЕ СИПАТТАМА тамырыны 120 атынасындаы айнатындысын 100 мл есебнде екеун брктрп, аэрозольд тслмен олдану арылы бзауларды тыныс алу жолдарымен енген дрлк заттар абыну ошаына брден сер етп, ауру оздырушысын жояды жне анда дрн концентрациясы заа дейн саталады. Жас тлдерд те жи тыныс алу ауруларына шалдыуына байланысты, организмн табии тзмдлгн, уаттылыын, иммунды жйен ызметн жасарту масатында пробиотикт мия тамырыны айнатындысымен брктрп алаш рет аэрозольд тслменен олдану сынылады. сынылан тслд, ветеринарияда мал басыны смталдыын арттыруына, бзауларды тыныс алу ауруларыны алдын алуа жне емдеуге сынуа болады.(72) Кузеубаева Анар Сабырбаевна Кожанов Кенесхан Нургалиевич(54) БЗАУЛАРДЫ БРОНХОПНЕВМОНИЯСЫН АЛДЫН АЛУ ЖНЕ ЕМДЕУ ТСЛ(57) нертабыс ветеринария саласына, оны шнде бронхопневмониямен ауыран бзауларды емдеуге жне алдын алуа сынылан. Бзауларды бронхопневмониясын алдын алу жне емдеу тсл, бр бзауа есептегенде пробиотик ноздринд 2 мл млшернде жне мия 21660 нертабыс ветеринария саласына, оны шнде ветеринариялык терапия блмне жатады. Жас тлдерд тыныс алу ауруларыны алдын алуа жне емдеу ретнде сынылады. Бронхопневмониямен ауыран бзауларды емдеуде ампициллин мен канамицинд аэрозольд дспенен емдеу тсл белгл. (Борисов В.А. Экспериментальное изучение и клиническое применение аэрозолей ампициллина и канамицина при бронхопневмонии у телят. //Автореферат дис на соис.уч. ст. к.в.н. Омск 1978 г). Берлген тслд кемшлг бзауларды емдеуде антибиотиктерд за уаыт олдану организмде траты микроорганизмдер штаммдарыны пайда болуын, соны салдарынан препараттарды емдк тимдлгн тмендеун тудырады. Ампициллин жне канамицинде баса антибиотиктер сияты иммунодепрессантты сер бар, организмде дисбактериоз жне екнш атардаы иммунды жетклксздк жадайын тудырады. Жас тлдерд те жи тыныс алу жолдарыны абыну ауруларына шалдыуыны себептер р алуан. Ауру кп себепт ауруларды атарына жататындытан емдеуде олданылатын дрлк заттар е алдыменен оны себептерн жоюа баытталуы тис. Азы рамында белок, витаминдер, минералды заттарды жетспеу жне ктмн санитарлы-гигиеналы ережелерн бзылуы жас тлдерд организмн иммунобиологиялы жйесн лсретп (ан сарысуындаы бактерицидтк жне лизоцимдк асиетн жне фагоцитарлы белсендлкт тмендеу) организмн тзм-длгн тмендетед. Тыныс алу жолдарындаы микрофлора организмн реактивтлг лсрегенде патогенд агент ретнде кпеде абыну процессн басталуына себеп болады. Бронхопневмония ауруын емдеу жне алдын алуда жргзлетн шараларды негзнде иммунды жйен реттеу жне организмн табии резистентлгн арттыру жатады. Сондыктан организмн кораныс механизмн бзылуы, иммунды жетклксздк жадайыны дамуы мен иммунды коррекция ветеринарияда,сресе бзауларды жаппай тыныс алу ауруларында е зект мселе болып табылады. Ветеринарияда тыныс алу ауруларын емдеу жне алдын алу шн пробиотик препараттары сынылан. Пробиотик ноздрин препараты - . штамм негзнде дайындалан пробиотик. Ке тараан пато-генд жне шартты патогенд микроорганизмдерге арсы белсендлг жоары антогонистк асиет бар, организмн иммунды жетклксздк жадайын реттейтн, иммунитетт гуморальды жне клеткалы факторларын белсендендретн, шек микробио-ценозын алпына келтретн, жас тлдерд суне жне дамуына белсенд сер ететн препарат. Берлген препаратты бронхопневмониямен ауыран бзаулара 2 мл млшернде 48 саатта 1 рет блшы етке жберу арылы емдеу дс белгл.(Ноздрин Г.А. Изучение ростостимулирующей и профилактической эффективности отдельных пробиотиков) //Актуальные вопросы ветеринарии Ма 2 териалы научно-практической конференции факультета вет.медицины НГАУ (Новосибирский государственный аграрный университет-2001). Берлген тслд кемшлг - дрлк заттарды блшы етке жберуде кпеге дрн сер за уаытта барады жне бронхопневмония ауруында бр дрн жеке дара зн ана олдану жетклксз. Жаа тслд масаты - бзауларды бронхопневмониясын алдын алу жне емдеу масатында пробиотик ноздрин препаратын мия тамырыны айнатындысымен брктрп аэрозольд олдану аркылы емдеу тслн сыну. нертабысты техникалы нтижес аэрозольд тслмен олданылатын дрлерд ертндсн ауа ысымы арылы бркп шашырату арылы ол жеткзу болып табылады. нертабысты техникалы нтижесне бронхопневмониямен ауыран бзаулара САГ-1 генераторы арылы ауа ысымымен бр бзауа ноздрин пробиотигн 2 мл млшернде жне мия тамырыны 120 атынасындаы айнатындысын 100 мл есебндег дрлк заттарды шашыратып арнайы камерада малдарды дем алдыру арылы емдеуге кол жеткзлед. Емдеу тулгне 1 рет 7-10 кн атарынан олданылады. Зертханалы тексерулер нтижелер бойынша,бронхопневмония ауруындаы абыну процесс лейкоциттерд жоары дегейн крсетед, организмн ораныс ызметн лсреу, торшалы Т клеткалар 24,2 болса, иммунитетт гуморальды Вклеткалар саны 10,5 , ан сарысуындаы бактерициттк жне лизоцимдк белсендлк крсеткштерн тмендеу бронхопневмония ауруында жас тлдерд табии тзмдлгн арсы тру каблетн лсрегенн белгс. олданылан емдеу лгсндег дрлк заттарды сер етунен бронхопневмониямен ауыран бзауларды ан рамындаы крсеткштерд алыпты млшерде болуы жне жалпы жадайыны жасаруы 5, 7 тулктернде аныталынды. сынылан тсл бронхопневмониямен ауыран бзауларды емдеу масатында пробиотикт блшы етке жберу тслне араанда, жргзлген емдк шараларды тимдлгн арттыруа ммкндк беред,себеб тыныс алу жйесн ауруларында аэрозольд дс арылы дрлк заттарды абыну ошаына жылдам сер етп, кпеде дрн концентрациясы заа дейн саталады. Дрлк заттарды брнеше трлерн бруаытта олдануа болады. Тыныс алу жолдарынан антиденелер блну жасы жрп,малдарда стресс жадайлары болмайды (фиксация,ауырсыну белглер) жне емдеу жмысын жргзуд желдетед. сынысты мн келесде болып табылады. Ауыран малдарды емдеуде аэрозольд дс арылы дрлк заттарды тыныс алу жолдарымен ену. Аэрозольд жолмен енген дрлк заттарды са блшектер ана тез сед. Тыныс алу жйесн абыну ауруларын емдеу шн, ноздрин пробиотигмен мия тамырыны айнатындысын ауа ысымы арылы бркп шашыратылан сак тамшылары тыныс алу жолдарымен бзауларды 21660 кпесне келп тсед, кпен лимфа жйесмен тп, анда дрн сер за сакталады. Аэрозольд тслмен ноздрин пробиотигн кешенд трде олдануды емдк тимдлгн анытауда ауыран бзауларды анындаы морфобиохимиялы жне иммунобиологиялы крсеткштерн згеру алынды. Зертханалы зерттеу жмыстары тжрибеге дейн, емдеу курсыны 3, 5, 7, 10 тулктернде жргзлд. Алынан млметтерд Е.В. МонцевючитеЭрингене (1964 ж) дсмен статистикалы деуден ткздк. Берлген тслд апробациясы Шыыс азастан облысыны Бкенш ауылындаы Трым шаруа ожалыыны жас тлдерне жргзлд. Зерттеу нтижелер бойынша, тжрибеге алынан жас тлдерге клиникалы тексерулер жргзу арылы, ауру белглерн анытады. Тлдерд дене ызуы жоары 41,5 С, атты жтел, ентгу, мрын уыстарынан апа аан, аускультация кезнде кпе тсында сырыл дыбыстар естлед, перкуссия жргзуде кгрт дыбыстар байалады, кпе артериясыны апашасында жрект екнш сазы аттырак естлед. Ауыран тлдерден ан алынып, зертханалы тексерулер жргзу арылы анны рамындаы морфологиялы жне иммунобиологиялы крсеткштер тексерлд. Бронхопневмониямен ауыран тлдерд емдеуде пробиотик ноздрин 14 мл млше-рнде жне мия тамырыны 120 атынасындаы айнатындысы 400 мл млшернде алынып,дрлк заттарды аэрозольд блшектерн тратылыын арттыру шн жне жоары тыныс жолдарыны клегей абытарын дрлк заттарды сернен ттркендрун алдын алуда 30 мл глицерин осылады. ажетт дрн млшер В.Н. Квятковскийд формуласымен есептеп шыарылды Д- дрлерд брклу-шашыратылу млшер А- дрлерд организмге су млшер. Ол емдеуге жататын малдарды салмаына байланысты блшы етке жберлетн дрлерд млшерне те С- траты коэффициент - 0,467-ге те. Р- малды 1 кг салмаына байланысты тынысты минутты клем. Ол бзауда орта есеппен аланда - 0,273 л/кг. олданылатын йшкт клем 3262 л, оан амалатын малдарды салмаы 233 кг. Емдеуге 4 бас бзау алынды, оларды жалпы салмаы 232 кг болды. Дайындалан ертндлер САГ 1 генераторындаы ек стакана те етп йылады,генераторды камераны ортасына орналастырып компрессор арылы ауа ысымымен дрлк заттарды ертндлерн шашыратамыз. Осындай ортада ауру малдарды камерада 1 саат стады.Сол 1 саат шнде рбр 20 минут сайын дрлерд ертндсн 3 рет бркп шашыратамыз. Брнш рет 3 минут, ал екнш жне шнш рет 1,5 минут уаыта. сынылан тсл бзауларды тыныс алу ауруларыны абыну процессн айтарып, организмн карсы тру аблеттлгн арттыруына жылдам сер етед. Тыныс алу жйесн ауруларын емдеуде ноздрин пробиотик препаратын мия тамырыны кайнатындысымен брктрп арозольд олдану арылы, жас тлдерд ауру белглерн жойылып, тлдерд жалпы жадайыны жасарандыы зерттеу нтижеснде аныталынды. Тслд олданып сынау. Сынауды брнш сатысында ноздрин препараты бр бзауа 2 мл млшернде, мия тамырыны 110 атынасындаы кайнатындысы 100 мл есебнде, тулгне 1 рет аэрозольд тслменен олданылды. Тжрибе кезнде жргзлген клиникалы зерттеу дене ызуыны, тамыр соысы,тыныс алу саны алыпты дегейге 7 ш тулктен кейн тмендед. Сынауды екнш сатысында ноздрин пробиотиг 2 мл, мия тамырыны айнатындысы 120 атынасындаы 100 мл млшернде есептелнп тулгнде 1 рет аэрозольд тслменен олданылды. олдану мерзм, 7-10 тулк. Жргзлген клиникалы зерттеу крсеткштер 5 ш тулктерде алыпты дегейге тмендед. Сынауды шнш сатысында бр бзауа 2 мл есебнен ноздринд жеке зн аэрозольд тслменен олданылды. олдану мерзм, 7-10 тулк. Клиникалы крсеткштер сынауды 10 тулктернде алыпты дегейге тмендед. Бзауларды бронхопневмониясын емдеу кезндег клиникалы тексерулерд нтижелер суреттерде жне кестеде келтрлген. 1 кесте. анны крамындаы морфобиохимиялы жне иммунобиологиялы крсеткштер. Крсеткштер,Эритроциттер, г/л Нв,г/л Лейкоциттер, г/л Жалпы белок, г/л Т-клетка (Е-РОК),В-клетка (ЕАС-РОК),СББ,Лизоцим, мкг/мл Ескерту 0- емге дейн алынан крсеткштер СББ-ан сарысуындаы бактерицидтк белсендлк НФБ-нейтрофильдерд фагоцитарлы белсендлг Кестеде 2 ш сынатаы бзауларды анындаы крсеткштер крсетлген. Алынан зертханалы тексерулер нтижелер бойынша, бронхопневмония ауруындаы абыну процесс лейкоциттерд жоары дегейн крсетед, организмн ораныс ызметн лсреу, торшалы Т клеткалар 24,2 болса,иммунитетт гуморальды В-клеткалар саны 10,5 ,ан сарысуындаы бактерициттк жне лизоцимдк белсендлк крсеткштерн тмендеу бронхопневмония ауруында жас тлдерд табии тзмдлгн арсы тру аблетн лсрегенн белгс. олданылан емдеу лгсндег дрлк заттарды сер етунен бронхопневмониямен ауыран бзауларды жалпы жадайыны жасаруы 5, 7 тулктернде аныталынды. Бзауларды бронхопневмониясын емдеу жне алдын алу тсл, пробиотик ноздрин препаратымен мия тамырыны айнатындысын брктрп аэрозольд колдану арылы, дрлк заттарды тыныс жолдарымен кпеге енп, жылдам сер етунен тыныс жолдарыны абынуын тотатады. НЕРТАБЫСТЫ ФОРМУЛАСЫ Бзауларды бронхопневмониясын алдын алу жне емдеу тсл, ноздринд олданып, былайша ерекшелнетн,антимикробты,иммунды жетклксздк жадайын реттегш, антиаллергиялы жне аыры тсргш ретнде бр бзауа есептегенде ноздринд 2 мл млшернде, мия тамырыны 120 атынасындаы кайнатындысын 100 мл есебнде екеун брктрп, аэрозольд кйде тулгне 1 рет 7-10 кн атарынан олданылады.